Vriendengroepen lijken het hoogst haalbare op vriendschapsgebied. Een grote groep met mensen die allemaal van elkaar houden en er altijd voor elkaar zijn. De zekerheid dat er altijd een paar mensen zijn die om onze grappen lachen, het rustgevende gevoel dat er altijd iemand op onze verjaardag komt, de vriendenvakantie in een natuurhuisje waar er op de paar onenigheden na continu gezelligheid is, het volle appartement waar vrienden zowel de bank als de gehuurde statafels vullen. Er zijn zelfs mensen die zich afvragen of ze iets fout doen, omdat ze alleen ‘losse’ vrienden hebben. Het korte antwoord: nee.
Voor echte gesprekken en ware vriendschap moeten we een diepere laag bij elkaar bereiken. Het snelle schakelen dat bij grotere vriendengroepen komt kijken kan plezier opleveren, maar stremt de weg naar diepgang. Om die diepere laag te bereiken moeten we kwetsbaar bij elkaar durven zijn. Naakt zelfs. En daar hebben we behalve vertrouwen en stilte vooral tijd voor nodig. Hoe vaak is er bedenktijd voor we antwoorden in groepen? Hoe vaak is er ruimte voor stilte op avonden met meerdere vrienden? Hoe vaak is er ruimte om in een grote groep een diepere laag te bereiken?
‘Waarom heb ik na een diner met mijn dispuutgenoten altijd het beste gesprek als ik op de fiets zit en met iemand samen naar huis fiets?’ zei een corpslid. Herkenbaar zijn ook de gesprekken die we hebben bij de kapstok als de gastheer of gastvrouw meeloopt om onze jas aan te geven. Precies, tijdens de een-op-eengesprekken die plaatsvinden buiten de groep is er ruimte voor échte gesprekken. Vriendengroepen zijn er voor plezier. Voor ware vriendschappen zijn diepgang, vertraging en stilte onmisbaar. We moeten gesprekken durven en kunnen voeren voorbij de snelheid van de frontoffice en tot diep in onze backoffices.
Pas wanneer we vertragen en ruimte geven aan onszelf zonder directe externe prikkels, ontdekken we wat we echt voelen. Als we dat durven en kunnen delen met anderen, dan ontstaat er de mogelijkheid om geconfronteerd te worden met ons eigen gedrag, met wat we niet goed doen, met ons falen of onze kwetsbaarheden. Continu scrollen op onze telefoon, netflixen of de hele tijd aandacht zoeken, zijn de bekendere afleidingsmanoeuvres om niet aan ons gevoel te denken. Vluchtige gesprekken aangaan in groepen om de stilte te ontwijken die kan ontstaan bij een-op-eengesprekken eveneens.
Het is allemaal uitstel van ons gevoel en hier geldt niet dat na uitstel afstel volgt. Integendeel: onze gevoelens blijven onverwerkt hangen en stapelen zich op tot we ruimte voor ze maken of ze hun ruimte opeisen en ons gemoed gaan domineren. Dit is een klusje dat niemand anders voor ons kan oplossen. Alleen wijzelf kunnen stilstaan bij ons gevoel en ruimte creëren om onze vrienden daarin toe te laten.
Wie zijn we als we niet weten wat we voelen of denken? En hoe verbinden we ons met een ander als slechts het weer en het nieuws onderwerp van gesprek zijn? Het zijn niet de mensen met alleen maar ‘losse’ vrienden die zich zorgen moeten maken dat ze geen vriendengroep hebben. Het zijn eerder de mensen die (bijna) alles in groepsverband doen. Of zoals dichter Jan Greshoff zei: ‘Vele vrienden maken de vriendschap dun.’