Het is vandaag precies 410 dagen geleden dat ik een vriendschap met twee ex-vrienden uitmaakte. Het gebeurde in een groepsgesprek via WhatsApp. ‘De druk van deze vriendschap wil ik niet. Heel veel liefs. Ik ga morgen uit deze groepschat, dus dan kunnen jullie nog reageren mochten jullie daar behoefte aan hebben.’ We appten of belden nooit meer. We zijn elkaar nooit meer tegengekomen, behalve op LinkedIn. Ik wist helemaal niet dat je behalve een relatie ook een vriendschap zo expliciet kon beëindigen. En hoewel de vriendschap over was, bleef het gevoel erover knagen.
Ik heb ook verwaterde vriendschappen, zoals die met Melody die vanaf groep vier op de basisschool mijn beste vriendin was tot we op de middelbare in een andere klas werden geplaatst. De eerste paar weken lunchten we nog steevast samen. De maanden daarna beruste onze vriendschap alleen nog op de sporadische knuffel op de gang als we elkaar toevallig tegenkwamen. Inmiddels zijn we twintig jaar verder. Dankzij sociale media weten we waar we werken en in welke stad we wonen, meer is er niet. Toch houd ik van haar. Onze vriendschap is immers nooit verbroken. De ja-we-moeten-echt-weer-een-keer-afspreken-en-dan-deze-keer-écht-vriendschap ken ik ook. Net als de vriendschappen die alleen door sociale media in leven worden gehouden, sluimerende vriendschappen, koffie-drink- vriendschappen, de ongemakkelijke vriendschappen die bestaan door een gemeenschappelijke vriend en fantastische vriendschappen… Maar expliciet uitgemaakte vriendschappen? Die kende ik niet.
Even goede vrienden
Als vriendschappen een werkwoord zou zijn -ik vriendschap, jij vriendschapt, wij vriendschappen-, dan kan ik zeggen dat ‘vriendschappen’ lang vanzelf ging. Er is een harde kern, er komen vriendschappen bij, er verdwijnen vriendschappen en ik ben nog steeds niet uit gevriendschapt.’ Nog steeds weet ik niet of ik dat appje in de groepsapp moreel gezien wel kon maken. Ik ben bij vlagen boos op mezelf dat ik het zo heb aangepakt; een relatie zou ik nooit met een berichtje uitmaken. Respectloos, vind ik. Soms denk ik weemoedig terug aan de avonden dat we het zo fijn hadden samen. Waarom heb ik dat kapotgemaakt? Zij wilden meer, zij wilden op frequente basis afspreken. Zij waren zo liefdevol en ik? Ik maakte het uit, omdat een vriendschap voor mij geen regels mag hebben. Natuurlijk verraad je elkaar niet, ben je er voor elkaar zoveel als je kan en laat je elkaars liefdes met rust. Maar elke week afspreken? Of op z’n minst elke week bellen? Dat kan geen gezonde vriendschap zijn. Toch?
In mijn boek over Vriendschap ga ik, Raounak Khaddari, op pad met vragen als ‘Wat is vriendschap?’ ‘Hoe onderhoud je vriendschappen?’ ‘Welke vormen zijn er?’ ‘Waarom is vriendschap onmisbaar in ons leven?’ ‘Hoe gaat het met mensen die geen vrienden hebben? ‘Wat is de betekenis voor mij, en voor de ander(en)?’ En niet onbelangrijk: ‘Wanneer is een vriendschap voorbij?’ Het werd een leerzame en confronterende zoektocht. Ik ontdekte waarom vriendschap in de geschiedenis van de filosofie door de grote denkers bovenaan de hiërarchie der liefde werd geplaatst, sprak met met mensen die op verschillende manieren een vriendschap ervaren, leerde van wetenschappers wat de waarde van vriendschap is voor het individu en voor de samenleving en herzag mijn eigen vriendschappen. Hier schreef ik voor de verandering geen krantenartikel over van maximaal 3000 woorden, maar een boek: Even Goede Vrienden.
Het boek kon niet bestaan zonder mijn vrienden (natuurlijk) én niet zonder Maarten Boers Literary Agency en Uitgeverij Unieboek. Even Goede Vrienden verschijnt in februari 2023 en is hier al te bestellen.